اخلاق گفتاری و شنیداری در آیات و روایات و راههای تحقق آن در جامعه

گفت وگو خود یک هدف نیست بلکه مهمترین وسیله ی برقراری ارتباط می باشد . گاهی گفت وگو آتش جنگی می افروزد و گاهی صلحی را سبب می گردد. همچنین شنیدن ، دریچه ای رو به جان بوده که می تواند حق یا باطل را به قلبمان القا کند. اخلاق گفتاری و شنیداری به بایدها و نباید های گفت و گو و پس زمینه های گفتار و الگوی اخلاقی حاکم برآن می پردازد. آموزه های دینی به فراوانی این اخلاق را ارائه نموده و عالمان دین پیوسته مروج آن بوده و جهت ترویج دین از آن بهره گرفته اند. طی این پژوهش پس از طراحی چارچوب کلی موضوع ، به جمع آوری احادیث موضوعی در قرآن و کتب حدیث با هدف دستیابی به راهکار عملی پرداخته شده است . این مبحث ، مبحث وسیعی می باشد ولی در آثار نگاشته شده گذشته معمولاً به یک یا چند بعد آن پرداخته شده است. گفتار می تواند از حیث جنسیت ، مراتب شخصیتی و عناصر ساخت بررسی شده که هر یک فضایل و رذایل خود را دارا هستند . شنیدن نیز می تواند به شنیدن حق، باطل، و یا کلام مشتبه تقسیم گردد . در این بین اعتماد به گوینده ، تفکیک گفتار از مقام و موقعیت گوینده و سنجش آن با ترازوی عقل و وحی ، بلوغ عقلی خود را می طلبد و پرهیز از شنیدن لغو و یا شنیدن بی اجازه و علاقه نشان دادن و توجه به سخنان گوینده و قطع نکردن گفتار او از جمله اخلاق آن می باشد . همچنین حاکم شدن اخلاق حسنه گفت و گو در جامعه هدف بزرگی می باشد که این امر خواسته و ناخواسته تحت تاثیر حکومت ، مسئولین ، رسانه ها ، آموزش و پرورش ، خانواده و اعتقادات فردی قرار دارد . که از طریق برنامه ریزی های حکومتی ، تعیین برخی قوانین بازدارنده، نظارت بر رسانه ها ، تقیّید خود مسئولین و تربیت فردی چه از طریق آموزش رسمی کشور و چه از طریق آموزش خانواده ها ، ایجاد الگو درجامعه و تقویت اصول اعتقادی افراد امکان پذیر می باشد.